Kuno National Park : मध्य प्रदेशातील कुनो राष्ट्रीय उद्यानात आणखी एका चित्त्याचा मृत्यू झाला आहे. गेल्या मार्च महिन्यापासून चित्ता मृत्यूची ही नववी घटना आहे. 2 ऑगस्ट रोजी सकाळी एक मादी चित्ता मृतावस्थेत आढळली. धात्री (टिबिलिसी) असं मादी चित्ताचं नाव होतं. मृत्यूचे कारण निश्चित करण्यासाठी शवविच्छेदन करण्यात येत आहे,’ असे वनखात्याने बुधवारी जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे.
एक मादी चित्ता परिसराच्या बाहेर
14 चित्ते – सात नर, सहा मादी आणि एक मादी शावक – कुनोमध्ये एका बंदरात ठेवलेले आहेत. कुनो वन्यजीव पशुवैद्यकांची एक टीम आणि एक नामिबियाचे तज्ञ नियमितपणे त्यांच्या आरोग्यावर लक्ष ठेवतात. निवेदनानुसार, एक मादी चित्ता परिसराच्या बाहेर आहे आणि ती टीमच्या बारीक निरीक्षणाखाली आहे. आरोग्य तपासणीसाठी तिला पुन्हा कोठडीत आणण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
दक्षिण आफ्रिकेतील तज्ञ पशुवैद्यकाने जखमा तपासल्या
मागच्या महिन्यात दोन चित्त्यांचा मानेवर रेडिओ कॉलरमुळे झालेल्या जखमांमध्ये संसर्ग झाल्याने मृत्यू झाला होता. पर्यावरण मंत्रालयाने मात्र सर्व चित्त्यांचा मृत्यू नैसर्गिक कारणाने झाल्याचे सांगितले होते. चित्ता पुनर्वसन प्रकल्पाशी निगडित तज्ञांनी पीटीआयला सांगितले की, अतिवृष्टी, अति उष्णता आणि आर्द्रता यामुळे समस्या निर्माण होऊ शकतात आणि चित्यांच्या गळ्यात कॉलरमुळे पुढील समस्या निर्माण होऊ शकतात. या चित्त्यांच्या मृत्यूनंतर, दोन माद्या वगळता सर्व चित्ते तपासणीसाठी त्यांच्या गोठ्यात परत आले. दक्षिण आफ्रिकेतील तज्ञ पशुवैद्यकाने जखमा तपासल्या. सर्व चित्यांना फ्लुरलानेर देण्यात आले आहे. फ्ल्युलेरन हे कीटकनाशक आणि ऍकेरिसाइड आहे.
अतिउष्णतेमुळे मृत्यू
बहुप्रतीक्षित ‘प्रोजेक्ट चीता’ अंतर्गत दोन बॅचमध्ये नामिबिया आणि दक्षिण आफ्रिकेतून एकूण 20 चित्ते KNP मध्ये आणण्यात आले. पहिली तुकडी गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये आणि दुसरी बॅच यावर्षी फेब्रुवारीमध्ये आली. यातील सहा प्रौढ चित्त्यांचा मार्चपासून विविध कारणांमुळे मृत्यू झाला आहे. मे महिन्यात नामिबियाच्या मादीच्या चितेला जन्मलेल्या चारपैकी तीन शावकांचाही अतिउष्णतेमुळे मृत्यू झाला होता.
दक्षिण आफ्रिकेतून आणखी 12 चित्ते केएनपीमध्ये आणण्यात आले
प्रोजेक्ट चित्ताचा एक भाग म्हणून गेल्या वर्षी 17 सप्टेंबर रोजी आठ नामिबियन चित्ता – पाच मादी आणि तीन नर – KNP एन्क्लोजरमध्ये सोडण्यात आले होते. फेब्रुवारीमध्ये दक्षिण आफ्रिकेतून आणखी 12 चित्ते केएनपीमध्ये आणण्यात आले. नंतर मार्चमध्ये नामिबियन चित्ता ‘ज्वाला’ची चार पिल्ले जन्माला आली, मात्र मे महिन्यात त्यातील तीन पिल्ले मरण पावली. 11 जुलै रोजी एक नर चित्ता ‘तेजस’ मृतावस्थेत आढळला होता, तर दुसरा नर चित्ता ‘सूरज’ 14 जुलै रोजी मृतावस्थेत आढळला होता.
एका वर्षापेक्षा कमी कालावधीत आठ चित्त्यांच्या मृत्यू
यापूर्वी, नामिबियातील एका चित्ता साशाचा किडनीशी संबंधित आजारामुळे 27 मार्च रोजी मृत्यू झाला होता, तर दक्षिण आफ्रिकेतील आणखी एका चित्ताचा 13 एप्रिल रोजी मृत्यू झाला होता. दक्षिण आफ्रिकेतून आणलेल्या चित्ताचा 9 मे रोजी मृत्यू झाला होता. देशातील प्रजाती नामशेष झाल्यानंतर 70 वर्षांनंतर चित्ता भारतात पुन्हा अस्तित्वात आले आहेत. सर्वोच्च न्यायालयाने 20 जुलै रोजी सांगितले होते की, कुनो नॅशनल पार्कमध्ये एका वर्षापेक्षा कमी कालावधीत आठ चित्त्यांच्या मृत्यूने ‘योग्य चित्र’ मांडले नाही. याला प्रतिष्ठेचा मुद्दा बनवू नका आणि हे वन्यप्राणी इतर अभयारण्यांमध्ये पाठवण्याची शक्यता पडताळून पाहा, असे त्यांनी केंद्राला सांगितले.
